Historia Kopalni Flaschara

Historyczne wyrobisko górnicze Kopalnia Flaschara pochodzi z przełomu XIX i XX wieku, kiedy to w rejonie Niskiego Jesionika miała miejsce kulminacja górnictwa łupkowego. Pod koniec XIX wieku w statystykach przemysłu śląskiego wymienia się 52 czynne zakłady zajmujące się wydobyciem i przetwarzaniem łupka. W lokalizacji Nový Svět niedaleko od Oder, w której znajduje się również Kopalnia Flaschara, ewidencjonuje się 7 pozostałości po wyrobiskach górniczych związanych z wydobyciem łupka.

Archiwalnie udokumentowane wydobycie łupka w Kopalni Flaschara można datować od lat 80 XIX wieku, kiedy to do Oder przeprowadził się kupiec i późniejszy właściciel kamieniołomu Gustav Mauler. Kolejni właściciele działek z kopalniami łupka, Johann Fadle i Stefan Foltas, pochodzili z pobliskiej gminy Veselí i prowadzili niezbyt rozległe wydobycie łupka dla celów budowlanych. Prawdopodobnie brak środków finansowych, niezbędnych do modernizacji kopalni zmusił w roku 1898 ich właścicieli do zarzucenia wydobycia i wynajęcia ich Aloisovi Jamborovi z Hranic. A wtedy do tej działalności przy wydobywaniu łupka w lokalizacji Nový Svět szybko przystępuje znany inwestor JUDr. Karel Flaschar, który kupuje kopalnię, rozszerza ją i modernizuje. Johanna Fadle, wcześniejszego właściciela kopalni mianuje swoim pełnomocnikiem.

JUDr. Karel Flaschar wybił w pobliżu istniejącej kopalni nową sztolnię, która podąża za złożem łupka i połączył tę sztolnię z dotychczasową kopalnią 18 metrowym szybem wentylacyjnym (upadową). Ta sztolnia na zachowanej mapie górniczej nosi nazwę „Sztolnia Hortensja", co pochodzi od imienia żony JUDr. Karla Flaschara. W pobliżu kopalni zostały wybudowane drewniane baraki, które służyły jako zaplecze dla pracowników kopalni. Liczbę pracowników kopalni szacujemy na 20 osób. Prawdopodobnie z tego okresu pochodzi jedyne zachowane zdjęcie dotyczące wydobywania łupka w Odersku.

Po rozpadzie Austro-Węgier JUDr. Flaschar z rodziną przeprowadził się do Štýrského Hradce i wydobycie łupka w lokalizacji Nový Svět skończyło się. Johann Fadle, druga znacząca postać oderskiego górnictwa łupkowego, podaje w dokumentach spisowych w latach 1910 i 1921 jako swoją działalność tylko rolnictwo, a nie wydobycie łupka. Aż do roku 1935 pozostawał on jednak właścicielem działek, na których kopalnia się znajduje, co teoretycznie umożliwiało mu prowadzenie wydobycia. W roku 1946 w wieku 79 lat został on wysiedlony do Niemiec. Z dostępnych źródeł wynika, że wydobycie Kopalni Flaschara zakończyło się definitywnie w latach 20 XX wieku.

Kopalnia Flaschara dzisiaj

Kopalnią Flaschara nazywamy dzisiaj dwupoziomowe wyrobisko górnicze w lokalizacji Nový Svět koło Oder. Górne piętro kopalni, zwane na historycznych mapach „sztolnia Johann" jest starsze, a duża część wyeksploatowanych komór jest już zawalona.

Dolne piętro kopalni, zwane „sztolnia Hortensja" od imienia żony Karla Flaschara, jest zachowane w prawie nietkniętym stanie. Poziomy kopalni są połączone 18 metrowym kominem wentylacyjnym.

Trasa turystyczna rozpoczyna się w sztolni Hortensja i prowadzi 200 metrowym korytarzem do komory wydobywczej. W tej komorze znajduje się jedna z największych geologicznych ciekawostek Kopalni Flaschara, częściowo wydobyta żyła łupka. Podczas wydobycia odkryto czoło złoża, ściany komory odtwarzają jego wygięcie, co umożliwia obserwowanie fałdu skały nie tylko w przekroju, ale i wzdłuż żyły, która przecina całą komorę.

300m

okruh

90min

dobrodružství